- Priscien
-
Priscien de Césarée, en latin Priscianus Caesariensis fut un grammairien latin du VIe siècle.
Né à Césarée de Maurétanie, aujourd'hui Cherchell en Algérie[1] vers 470, sous la domination vandale, il s'installe à Constantinople où il tient en 525 une école latine renommée.
Son principal ouvrage est sa grammaire (Institutiones grammaticae), qui a été la base de l'enseignement jusqu'à la renaissance des lettres.
On a en outre de lui quelques autres petits écrits sur des sujets de grammaire (accents, mètres, déclinaisons), un traité en vers De ponderibus et mensuris[2], une traduction en vers de Denys le Périégète, l'Éloge d'Anastase, etc.
La grammaire était l'une des disciplines du trivium qui, avec le quadrivium, formait les arts libéraux, base de l'éducation au Moyen Âge.
Il ne faut pas confondre ce Priscien, grammairien, avec : 1) Théodore Priscien, médecin, 2) Priscien de Lydie, un philosophe néoplatonicien parti d'Athènes en 529 sous le coup de la fermeture de l'école néoplatonicienne d'Athènes par Justinien Ier.
Sommaire
Bibliographie
Œuvres
- Prisciani caesariensis grammatici opera ... Edited by Augvst Krehl. Lipsiae: Weidmann, 1819-20.
- Prisciani institutionum grammaticalium librorum I-XVI, indices et concordantiae. Curantibus Cirilo Garcia Roman, Marco A. Gutierrez Galindo. Hildesheim, New York: Olms-Weidmann, 2001.
- Prisciani institutionum grammaticalium librorum XVII et XVIII, indices et concordantiae. Curantibus Cirilo Garcia Roman, Marco A. Gutierrez Galindo, Maria del Carmen Diaz de Alda Carlos. Hildesheim, New York: Olms-Weidmann, 1999.
- Priscians Darstellung des silbisch gebundenen Tonhöhenmorenakzents des Lateinischen. Latin Text and German translation with commentary of De accdentibus.
- Prisciani Caesariensis opuscula. Critical edition edited by Marina Passalacqua witn commentary in Italian. Roma: Edizioni di storia e letteratura, 1987 (vol. I: De figuris numerorum. De metris Terentii. Praeexercitamina; vol. II: Institutio de nomine et pronomine et verbo partitiones duodecim versuum aeneidos principalium)
Traductions
- Priscien, Grammaire. Livre XVII – Syntaxe I, Paris: Vrin 2010.
En allemand
- A. Schönberger: Priscians Darstellung der lateinischen Pronomina: lateinischer Text und kommentierte deutsche Übersetzung des 12. und 13. Buches der Institutiones Grammaticae, Frankfurt am Main: Valentia, 2009, (ISBN 978-3-936132-34-2) (traduction allemande des livres 12 et 13).
- A. Schönberger, Priscians Darstellung der lateinischen Präpositionen: lateinischer Text und kommentierte deutsche Übersetzung des 14. Buches der Institutiones Grammaticae, Frankfurt am Main: Valentia, 2008, (ISBN 978-3-936132-18-2) (traduction allemande du livre 14).
- A. Schönberger: Priscians Darstellung der lateinischen Konjunktionen: lateinischer Text und kommentierte deutsche Übersetzung des 16. Buches der Institutiones Grammaticae, Frankfurt am Main: Valentia, 2010, (ISBN 978-3-936132-09-0) (traduction allemande du livre 16).
- A. Schönberger: Priscians Darstellung der lateinischen Syntax (I): lateinischer Text und kommentierte deutsche Übersetzung des 17. Buches der Institutiones Grammaticae, Frankfurt am Main: Valentia, 2010, (ISBN 978-3-936132-10-6) (traduction allemande du livre 17; première traduction de ce livre dans une langue moderne).
- A. Schönberger: Priscians Darstellung des silbisch gebundenen Tonhöhenmorenakzents des Lateinischen: lateinischer Text und kommentierte deutsche Übersetzung des Buches über den lateinischen Akzent, Frankfurt am Main: Valentia, 2010, (ISBN 978-3-936132-11-3) (traduction allemande du livre "De accentibus").
Etudes sur Priscien
- M. Baratin, B. Colombat, L. Holtz (éds.), Priscien. Transmission et refondation de la grammaire, de l'antiquité aux modernes, Brepols Publishers, 2009, (ISBN 978-2-503-53074-1).
Liens externes
- Corpus Grammaticorum Latinorum Accès aux sources grammaticales de la Latinité tardive : recherche, parcours textuels et bibliographie
- Oeuvres, traduites par E.F. Corpet, 1845, sur Remacle.org
- (en) article Pricianus sur Catholic encyclopedia.
Source
Marie-Nicolas Bouillet et Alexis Chassang (dir.), « Priscien » dans Dictionnaire universel d’histoire et de géographie, 1878 (Wikisource)
Notes et références
- http://en.wikipedia.org/wiki/Priscian
- ISBN 978-3-938083-07-9 L'attribution à Priscien en est incertaine, cf. Geus, Klaus (ed.): [Remius Favinus]. Gedicht über Gewichts- und Maßeinheiten. Carmen de ponderibus et mensuris (= Bibliotheca Classicorum 3). Oberhaid: Utopica-Verlag 2007.
Voir aussi
Catégories :- Grammairien
- Personnage cité dans la Divine Comédie (Enfer)
Wikimedia Foundation. 2010.