Cantiga

Cantiga
Cantigas de Amigo de Martim Codax (Pierpont Morgan Library, New York, Vindel MS M979)

La cantiga (ou cántiga) est le genre typique de la poésie médiévale en galaïco-portugais (XIIe ‑ XIVe siècle).

Les cantigas sont des poésies chantées, dont les paroles et la musique sont composées par des troubadours. Celui qui jouait et chantait ces poésies était le jongleur, qui pouvait être le troubadour.

Ces cantigas sont rassemblées dans les cancioneiros qui réunissent un grand nombre de pièces. On connaît trois cancioneiros: le Cancioneiro da Ajuda, le Cancioneiro de la Bibliothèque Nationale de Lisbonne et le Cancioneiro da Vaticana.

La cantiga la plus ancienne que l'on connaît est la "Cantiga da Ribeiriña", aussi appelée "Cantiga da Garvaia", composée par Paio Soares de Taveirós (en) probablement en 1189 (ou 1198). Nous possédons environ 1 700 cantigas à sujet profane, mais la musique n'est généralement pas connue, sauf pour six cantigas de amigo de Martin Codax et sept cantigas de amor de Denis de Portugal.

Actuellement, le terme désigne une composition en vers avec une musique, destinée à être chantée. Elle appartient à la musique traditionnelle de la Galice et est aussi connue sous le nom de coplas.

Sommaire

Types de cantigas

Le Parchemin Sharrer avec des cantigas de Denis de Portugal.

Métrique

Si on classe les cantigas par leur métrique, on distingue deux types de cantigas :

  • Cantigas de refram: contiennent habituellement quatre strophes avec le schéma suivant abbacca, abbaccb, ababcca, ababccb. Il n'y a pas de refrain. Cette métrique est utilisée surtout dans les cantigas de escarnio et dans les cantigas de amor. Elle tire son origine dans la poésie des troubadours provençaux.
  • Cantigas de maestría: leur élément caractéristique est le refrain. Leur origine est populaire. Cette métrique est fréquente surtout dans les cantigas de amigo.

Le deux types de cantigas ont en commun le type de vers utilisé (octosyllabe ou décasyllabe, en général) et l'usage de la rime consonnante.

Thématique

Si on classe les cantigas par leur thématique, on distingue les:

  • Cantigas de amor: un troubadour s'adresse à son aimée.
  • Cantigas de amigo: une femme amoureuse se plaint de l'absence de son aimé.
  • Cantigas de escarnio: le poète critique soit un adversaire soit la société en utilisant un langage indirect par l'emploi du double sens, de l'ironie, etc.
  • Cantigas de maldizer (maldecir): se différencie des précédents car le poète n'utilise pas les mots couverts et s'exprime en clair.

Voir aussi

Bibliographie

  • Rip Cohen, 500 Cantigas d’Amigo, edição crítica/critical edition, Porto, Campo das Letras, 2003.
  • Giulia Lanciani and Giuseppe Tavani (edd.). Dicionário da Literatura Medieval Galega e Portuguesa, Lisbon, Caminho, 1993.
  • Manuel Pedro Ferreira, O Som de Martin Codax. Sobre a dimensão musical da lírica galego-portuguesa (séculos XII-XIV), Lisbon, UNISYS/ Imprensa Nacional - Casa de Moeda, 1986.
  • Manuel Pedro Ferreira, Cantus Coronatus: 7 Cantigas d’El Rei Dom Dinis, Kassel, Reichenberger, 2005.
  • Manuel Rodrigues Lapa, Cantigas d’escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses, edição crítica. 2nd ed. Vigo: Editorial Galaxia, 1970.
  • Walter Mettmann, Afonso X, o Sabio. Cantigas de Santa Maria, 4 vols, Coimbra, Por ordem da Universidade, 1959-72 (rpt. Vigo: Ediçóns Xerais de Galicia, 1981).
  • Carolina Michaëlis de Vasconcellos, Cancioneiro da Ajuda, edição critica e commentada. 2 vols, Halle a.S., Max Niemeyer, 1904 (rpt. with Michaëlis 1920, Lisboa, Imprensa Nacional - Casa de Moeda, 1990).
  • Carolina Michaëlis de Vasconcellos, “Glossário do Cancioneiro da Ajuda”, Revista Lusitana (1920) 23: 1-95.
  • José Joaquim Nunes, Cantigas d’amor dos trovadores galego-portugueses, Edição crítica acompanhada de introdução, comentário, variantes, e glossário. Coimbra: Imprensa da Universidade, 1932 (rpt. Lisbon: Centro do Livro Brasileiro, 1972).
  • Jack Sage, "Cantiga", Grove Music Online, ed. L. Macy (accessed September 17, 2006), grovemusic.com (subscription access).
  • Giuseppe Tavani, Trovadores e Jograis: Introdução à poesia medieval galego-portuguesa, Lisbon, Caminho, 2002.

Sources


Wikimedia Foundation. 2010.

Contenu soumis à la licence CC-BY-SA. Source : Article Cantiga de Wikipédia en français (auteurs)

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Regardez d'autres dictionnaires:

  • Cantiga — Saltar a navegación, búsqueda La cantiga (o cántiga) es el género típico de la poesía medieval gallegoportuguesa (siglos XII XIV). Las cantigas son poesías cantadas, cuya letra y música venía compuesta por trovadores. El que tocaba y cantaba… …   Wikipedia Español

  • cantiga — o cántiga ‘Composición poética destinada al canto’. El uso de la forma esdrújula cántiga es hoy raro, pero admisible. Es más usual y recomendable la forma llana cantiga [kantíga] …   Diccionario panhispánico de dudas

  • cántiga — cantiga o cántiga ‘Composición poética destinada al canto’. El uso de la forma esdrújula cántiga es hoy raro, pero admisible. Es más usual y recomendable la forma llana cantiga [kantíga] …   Diccionario panhispánico de dudas

  • cantiga — [kɑ̃tiga] n. f. ÉTYM. D. i.; mot esp., « chanson ». ❖ ♦ Hist. de la mus. Chanson du répertoire des troubadours ibériques, du XIe au XIIIe siècle. || Cantiga profane. || Les Cantigas de Santa Maria, d Alphonse X le Sage …   Encyclopédie Universelle

  • Cantiga —   [spanisch und portugiesisch »Lied«] die, / s, allgemein das Volks und Kunstlied aus Spanien und Portugal, im engeren Sinn das volkssprachliche Lied des 12. 14. Jahrhunderts, das in den Cancioneiros überliefert ist. Erhalten sind rd. 1 700… …   Universal-Lexikon

  • cantiga — o cántiga sustantivo femenino 1. Uso/registro: literario. Composición poética medieval destinada a ser cantada: El rey Alfonso X escribió algunas cantigas hermosas en gallego …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • cántiga — cantiga o cántiga sustantivo femenino 1. Uso/registro: literario. Composición poética medieval destinada a ser cantada: El rey Alfonso X escribió algunas cantigas hermosas en gallego …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • cantiga — o cántiga (Etim. disc.). 1. f. Antigua composición poética destinada al canto. 2. ant. cantar (ǁ breve composición poética) …   Diccionario de la lengua española

  • cántiga — cantiga o cántiga (Etim. disc.). 1. f. Antigua composición poética destinada al canto. 2. ant. cantar (ǁ breve composición poética) …   Diccionario de la lengua española

  • cantiga — s. f. 1. Poesia cantada, em redondilhas ou versos mais pequenos, dividida em estrofes iguais. 2. Quadras. 3. Lábia. 4. Endrômina. 5. Pretexto disfarçado. • cantigas s. f. pl. 6. Mentiras …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Cantiga — ► sustantivo femenino POESÍA Composición poética antigua destinada al canto, en especial en la poesía galaicoportuguesa. TAMBIÉN cántiga * * * cantiga o, menos frec., cántiga f. Nombre de ciertas composiciones poéticas destinadas a ser cantadas,… …   Enciclopedia Universal

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”